Fontların Anlamları ve Dili

Değerli tasarımcı arkadaşlarım, stajyer kardeşlerim, çalışkan grafiker arkadaşlarım, takıntılı art direktör arkadaşlarım hepinize kucak dolusu sevgiler, saygılar…

Bu içeriğimde fontların anlamları ve dili konusunu enine boyuna anlatmaya çalışacağım. Grafik tasarım sanatında fontların anlamları nedir, hangi fontlar hangi tasarımlara ne gibi anlamlar katarlar ve soruların yanıtlarını örnekler vererek açıklamaya çalışacağım.

Fontların anlamlarına geçmeden önce ana hatlarıyla font türlerinden ya da sınıflarından söz etmek istiyorum. Grafik tasarım ve tipografi sanatında yüzlerce, binlerce ve hatta milyonlarca font bulunmaktadır.

Takdir edersiniz ki, hepsini tek tek saymaya ve açıklamaya ne bir web sitesi yeter ne de buna benim ömrüm vefa eder. Dolayısıyla fontları genel anlamda türlerine ayırarak işe başlamak en doğru olanı… Grafik tasarım sanatında ana font sınıflarını tek tek sıralayıp, sonra bunların detaylarına girmeye çalışacağım.

• Kalite Algısı Üst Seviye Fontlar
• Minimal ve Sade Fontlar
• Kurumsal Fontlar
• Tematik Fontlar
• Komik Fontlar
• El Yazısı Fontları

Yukarıda da belirttiğim üzere, binlerce, on binlerce ve hatta yüz binlerce font türü mevcuttur, ancak fonları genel anlamda sınıflandıracak olursak, karşımıza yukarıdaki madde madde belirttiğim, bu 6 font sınıfı çıkmaktadır. Dilerseniz şimdi gelin bunları tek tek inceleyelim, bakalım bu font sınıfları grafik tasarım sanatında daha çok nerelerde kullanılıyorlarmış?

Kalite Algısı Üst Seviye Fontlar

Kalite algısı üst seviye fontlar, insanlarda saygı uyandırır ve üst seviye bir kalite algısı yaratır.

Bu font sınıfı ya da türü, görsel iletişim açısından, “pahalı, lüks ve üst segment” markalar için kullanılır. Pahalı, kaliteli ve lüks bir ürün ya da hizmet söz konusu olduğunda, grafik tasarım sanatıyla uğraşan kişiler, usta grafik tasarımcılar ve tecrübeli art direktörler bu fontlardan yararlanırlar.

İster bir ürün ambalajı, ister bir poster ya da isterse bir internet sitesi banner çalışması olsun, ne olursa olsun, görsel tasarım hangi mecrada kullanılacaksa kullanılsın, eğer pahalı, lüks ve üst kalite bir marka söz konusuysa bu font türünün görsel iletişim dilinden yararlanılır.

Kalite algısı üst seviye fontlar, hedef kitlede saygı uyandırmasının yanı sıra söz konusu ürün ya da hizmet için “kaliteli ve lüks” bir görsel imaj oluşturur.

İstisnalar bulunmakla birlikte, bu tip fontlar genellikle, “tırnaklı” fontlardır. Eğer üst seviye bir markaya, pahalı ürüne ya da kaliteli bir hizmete görsel iletişim alanında hizmet veriyorsanız, bu fontlardan yararlanabilirsiniz.

Minimal ve Sade Fontlar

Minimal ve sade fontlar, isminden de anlaşılacağı üzere, sade, gösterişsiz ve sade fontlardır. Bu fonlar bize anlamsal olarak, sadeliği, duruluğu, gösterişsizliği ve tabiri caizse “azla yetinmeyi” anlatırlar.

Selder Gülyüz olarak benim de kişisel açıdan en sevdiğim font türlerinin arasında olan bu tipi, insana huzur verir. (En azından bana veriyor.)

Görsel tasarımda, minimal fontlar, tıpkı “kalite algısı üst seviye fontlar” gibi, kaliteli markaların iletişimlerinde kullanılırlar. Bir örnek vermem gerekirse, bir sanat galerisi açılışının duyurulacağı bir poster tasarımında kullanılan başlıklar ve içerikler minimal fontlardan oluşabilir. Başka bir örnek daha vereyim, çok ama çok kaliteli bir zeytinyağı markasının logosunda, ambalaj tasarımında ya da etiket tasarımında da minimal fontların gösterişsiz, sade ancak bir o kadar güçlü imajından yararlanabiliriz. Şimdiye kadar pek çok markaya hizmet vermiş bir reklamcı, bir grafik tasarımcı olarak, minimal fontları kullanırken iş yapmaktan öte, adeta bu durumdan büyük bir keyif duyuyorum.

Dolayısıyla, minimal ve sade fontlara, bu anlamda pozitif ayrımcılık uyguluyor ve torpil yapıyorum. Yalan söyleyecek halim yok, bu font tipi bir yana diğerleri bir yana… İçeriği okuyan ve grafik tasarım sanatıyla uğraşan değerli tasarımcı arkadaşlarımın da bana hak verdiklerini duyar gibi oluyorum… Tabi ki yine son karar sizlerin…

Kurumsal Fontlar

Fontların anlamları açısından kurumsal fontlar da önemli bir yere sahiptir. Adından da anlaşılacağı üzere, markaların kurumsal kimlik öğelerinde kullanılırlar. Bu font türü, markaya bir ciddiyet ve bir kişilik atfeder.

Kurumsal kimlik tasarımlarında bu font tipini sıkça görürüz. Daha da açmak gerekirse, kurumsal fontlar; şirketlerin, kartvizitlerinde, antetli kağıtlarında, çeşitli formlarında, faturalarında, irsaliyelerinde ve burada sayamayacağım kadar çok resmi evrakında bulunurlar. Kurumsal fontlara iki net ve tartışmasız örnek vermem gerekirse, bunlardan birincisi  helvetica font ailesi ikincisi ise futura font ailesidir.

Ana hatlarıyla her iki font da, sade ve gösterişsizdir. Kafa karıştırıcı olmaktan uzak, kurumsal ve ciddi fontlardır. Okunabilirlik açısından da son derece elverişlilerdir.

Tematik Fontlar

Tematik fontlar, görsel tasarımın bir gereği olarak, ilgili görsel tasarımın temasına uyum gösterebilen font türüdür. Örneğin, tarihi bir ansiklopedinin kapak tasarımını düşünün ya da tarihi bir dünya atlasını gözünüzün önüne getirin. Bu gibi mecralarda oluşturulan görsel tasarımlarda, tematik fontların, tipografik gücü ve anlamsallığından yararlanmak yerinde olacaktır. Örnekte belirttiğim üzere, bir tarih atlasında kullanılacak fontlar, ana tema ile uyum sağlayabilecek tarihi fontlardır. Dikkat ederseniz herhangi bir font ismi vermiyorum.

Zira, bu konu pek çok font bulunmaktadır. Sözünü ettiğim tematik fontlara 1001Fonts sitesinden ulaşmanız mümkündür.

Tematik fontlar denildiğinde yalnızca tarihi fontları düşünmeyin, aklınıza gelip gelebilecek her tip özel tasarım için kullanılan fontlar tematik fontlar sınıfına girmektedir. Tarih, kültür, etnografya, coğrafya, korku, gerilim, komedi ve aklınıza gelip gelebilecek her tema, tematik fontların alanına girmektedir. Ancak, ben komik fontları, diğerlerine göre ayrı bir önem arz etmesi açısından ayrı bir başlık altında incelemeyi daha uygun buldum. Aşağıda ona da ayrıntısıyla değineceğim.

Diğer yandan, tematik fontlar, grafik tasarım sanatında, ticari açıdan da kullanılabilirler. Özel bir ambalaj tasarımı, özel ve içerisinde özel bir tema barındıran poster tasarımları ve pek çok alanda tematik fontlar kullanılagelmişlerdir. Dolayısıyla bu font sınıfı, fontların anlamları ve dili açısından son derece derin bir manaya, öneme ve kullanım alanına sahiptir.

Komik Fontlar

Komik fontlar bence apayrı bir başlık altında incelenmelidir. Zira, komedi ve güldürü bambaşka ve özel bir alandır. Komik fontlar, komedinin, güldürünün ve eğlencenin hüküm sürdüğü, var olduğu, her mecrada kullanılırlar.

Söz konusu mecra, ister bir ambalaj, ister bir poster, ister bir broşür, isterse de bir film afişi olsun; ne olursa olsun. Eğer orada, eğlenceli, komik ya da sevimli bir unsur ya da unsurlar bulunuyorsa, o görsel tasarımda komik fontlar mutlaka olmalıdır.

Komik fontlar da, kullanım alanları açısından düşünüldüğünde oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir. Ancak özellikle belirtmem gerekir ki, televizyon ve sinema sektöründe, film afişlerinde, dizilerin tanıtımlarında komik font türlerine sıkça yer verilmektedir.

Anlamları bakımından bu font türü, insanda mutluluk uyandırır, gülme hissi verir. Oluşturulan tasarıma ve üretilen işe sevimlilik ve sıcaklık katar. Selder Gülyüz olarak kişisel tercihim, bu font türünün, genel itibariyle, film afişlerinde, çocuklara yönelik ürünlerin ambalaj tasarımlarında ve yine benzer içeriğe sahip poster tasarımlarında kullanılmalarından yanadır. Yani şunu söyleyeyim, en azından ben öyle kullandım ve kullanmaya devam ediyorum. Tabi ki yine siz bilirsiniz, tercih sizin…

El Yazısı Fontları

El yazısı tipindeki fontlar da en az yukarıda sözünü ettiğim fontlar kadar özel ve derin anlamlar içeren fontlardır. El yazısı fontları her alanda kullanılabilir ancak, genel anlamda el yazısı fontlarının kullanıldığı yerler aşağıdaki gibidir.

• Özel ambalaj tasarımları
• Film afişleri
• Tarihi tasarımlar
• Duygusal tasarımlar (El yazısı, bence birebir duygu ve his demektir.)
• Özel posterler
• Şirket logoları
• Davetiyeler (Düğün ve benzeri durumlar.)

El yazısı fontları son derece geniş bir kullanım alanına sahip, insanda farklı duygulanımlar uyandırabilen bir font sınıfıdır. Ancak takdir edersiniz ki en çok kullanıldığı yerlerden söz etmek, konuyu sadeleştirmek açısından önemli…

Sonuç

Grafik tasarım ve tipografi sanatı açısından fontlar, derin anlamlar içeren, kendine ait bir iletişim dili bulunan ve benim gibi pek çok tasarımcının her daim iç içe olduğu, son derece özel görsel tasarım öğeleridir. Ve yine şunun altını özellikle bir kez daha çizmek isterim ki, bana göre her font, kendi içerisinde bir dünya ve anlamsallık barındırır.

Konu ile ilgili merak ettiklerinizi bana mail atabilir, yorum yapmak isterseniz, yorumlar kısmına yazabilirsiniz.

Kendinize iyi bakın, hoşça kalın… / Selder GÜLYÜZ